MỞ ĐẦU

Trong chương trình tiếng Anh THCS, câu hỏi Wh (Wh-questions) là một trong những mảng kiến thức nền tảng và xuất hiện xuyên suốt từ lớp 6 đến lớp 9. Ở cấp THCS, học sinh không chỉ cần nhận biết các từ để hỏi như who, what, where, when, why, how… mà còn phải biết cách sử dụng đúng cấu trúc, đúng ngữ cảnh và đúng mục đích giao tiếp. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều học sinh THCS mới chỉ dừng lại ở mức ghi nhớ máy móc, chưa hiểu sâu bản chất của câu hỏi Wh, dẫn đến lỗi sai về trật tự từ, thì động từ hoặc ngữ nghĩa.

Bài viết này nhằm hệ thống hóa kiến thức Wh-questions từ cơ bản đến mở rộng, dựa trên nền tảng ngữ pháp THCS (A1–A2), đồng thời bổ sung thêm các lưu ý học thuật, ví dụ câu đơn và đoạn hội thoại, giúp người học sử dụng Wh-questions một cách hiệu quả trong học tập và giao tiếp.

TỔNG QUAN VỀ WH-QUESTIONS

 Khái niệm Wh-questions

Wh-questions là những câu hỏi bắt đầu bằng từ để hỏi Wh-, dùng để tìm kiếm thông tin cụ thể mà câu trả lời không phải là Yes/No. Trong chương trình THCS, Wh-questions được xem là công cụ cốt lõi để phát triển cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc và viết.

Các từ Wh thường gặp trong chương trình THCS bao gồm:

• Who: hỏi về người
• What: hỏi về sự vật, sự việc
• Where: hỏi về nơi chốn
• When: hỏi về thời gian
• Why: hỏi về lý do
• How: hỏi về cách thức, mức độ
• Which: hỏi lựa chọn cụ thể

Việc nắm vững ý nghĩa từng từ Wh là bước đầu tiên trong quá trình học ngữ pháp tiếng Anh ở THCS.

 CẤU TRÚC VÀ CÁCH SỬ DỤNG WH-QUESTIONS

 Cấu trúc cơ bản

Trong chương trình THCS, câu hỏi Wh cơ bản thường có cấu trúc:

Wh-word + auxiliary verb / be + subject + main verb…?

Ví dụ 

• Where do you live?
• What did they eat?
• When does it start?

Các ví dụ này thường xuất hiện trong bài học ngữ pháp lớp 6–7 của THCS, giúp học sinh làm quen với trật tự từ trong câu hỏi.

Wh-questions với động từ to be

Khi động từ chính là am / is / are / was / were, ta đưa động từ be lên trước chủ ngữ.

Ví dụ:

• How old is he?
• Where are you from?
• Why was she late?

Ở cấp THCS, đây là dạng câu hỏi Wh dễ tiếp cận nhất vì không cần thêm trợ động từ.

 Wh-questions với trợ động từ do / does / did

Khi câu có động từ thường, học sinh THCS cần đặc biệt chú ý dùng trợ động từ.

Ví dụ đúng:

• Where do you study?
• What does she like?
• Why did they leave early?

Ví dụ sai thường gặp ở THCS:

• ✗ Where you study?
• ✗ Why she likes English?

Những lỗi này phản ánh việc học sinh chưa nắm vững quy tắc đảo trợ động từ trong Wh-questions.

 WH-QUESTIONS HỎI CHỦ NGỮ

Một điểm ngữ pháp quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong chương trình THCS là Wh-questions hỏi chủ ngữ.

Khi từ Wh đóng vai trò là chủ ngữ, ta không dùng trợ động từ.

Ví dụ:

• Who broke the window?
• What makes you happy?

Ở mức THCS, dạng này thường gây nhầm lẫn vì hình thức giống câu khẳng định, nhưng ý nghĩa lại là câu hỏi.

 WH-QUESTIONS MỞ RỘNG VỚI “HOW”

Trong chương trình THCS, How không chỉ đứng một mình mà còn kết hợp với nhiều từ khác:

• How old – hỏi tuổi
• How many – hỏi số lượng đếm được
• How much – hỏi số lượng không đếm được / giá tiền
• How often – hỏi tần suất
• How long – hỏi độ dài, thời gian

Ví dụ câu đơn (phù hợp THCS):

• How many students are there in your class?
• How often do you study English?

Những cấu trúc này thường xuất hiện trong bài kiểm tra định kỳ ở THCS.

 WH-QUESTIONS TRONG ĐOẠN HỘI THOẠI

Hội thoại ngắn – ngữ cảnh lớp học THCS

Dialogue 1:

A: What time does the English class start?
B: It starts at 8 a.m.
A: Where is the classroom?
B: It’s on the second floor.

Đoạn hội thoại này phản ánh đúng ngữ cảnh giao tiếp học đường của học sinh THCS.

 Hội thoại đời sống hằng ngày

Dialogue 2:

A: Who are you going to invite to the party?
B: I’m going to invite my classmates.
A: Why do you like them?
B: Because they are friendly.

Những đoạn hội thoại như vậy giúp học sinh THCS hiểu rằng Wh-questions không chỉ dùng trong bài tập ngữ pháp mà còn trong giao tiếp thực tế.

WH-QUESTIONS DẠNG PHỦ ĐỊNH

Trong chương trình nâng cao của THCS, Wh-questions có thể kết hợp với câu phủ định.

Ví dụ:

• What don’t you understand?
• Why didn’t he come to school yesterday?

Dạng câu này giúp học sinh THCS phát triển tư duy phản biện và khả năng diễn đạt lý do.

NGỮ ĐIỆU TRONG WH-QUESTIONS

Một đặc điểm quan trọng của Wh-questions là ngữ điệu đi xuống ở cuối câu. Trong giảng dạy tiếng Anh THCS, giáo viên thường nhấn mạnh điều này để giúp học sinh nói tự nhiên hơn.

Ví dụ:

• What’s the time?
• Where are you going?

Ngữ điệu đúng giúp người nghe hiểu rằng người nói đang hỏi thông tin, không phải xác nhận.

VAI TRÒ CỦA WH-QUESTIONS TRONG CHƯƠNG TRÌNH THCS

Trong chương trình THCS, Wh-questions giữ vai trò then chốt vì:

• Giúp học sinh hình thành câu hỏi hoàn chỉnh
• Phát triển kỹ năng giao tiếp cơ bản
• Là nền tảng cho các cấu trúc nâng cao ở bậc THPT

Việc dạy và học Wh-questions ở THCS cần gắn liền với ngữ cảnh thực tế thay vì chỉ học lý thuyết khô khan.

Wh-questions là mảng kiến thức ngữ pháp trọng tâm trong chương trình tiếng Anh THCS, tương đương trình độ A1–A2. Từ những cấu trúc cơ bản với be và do/does/did, đến các dạng mở rộng với how, câu hỏi chủ ngữ và câu phủ định, Wh-questions không chỉ giúp học sinh trả lời bài tập mà còn hình thành năng lực giao tiếp thực tiễn.

Việc hiểu sâu và sử dụng linh hoạt Wh-questions sẽ tạo nền tảng vững chắc cho học sinh THCS trong quá trình học tiếng Anh lâu dài, đồng thời đáp ứng yêu cầu của các bài kiểm tra và giao tiếp đời sống hằng ngày.